8-Kutsal Ruh’a inanıyorum

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kutsal Ruh’a inanıyorum

683 "Kutsal Ruh’un aracılığı olmadan hiç kimse ‘İsa Rab’dir’ diyemez" (1 Kor 12, 3). "Tanrı, öz Oğlunun ‘Abba! Baba!’ diye seslenen Ruhunu yüreklerimize gönderdi" (Gal 4, 6). Bu inanç bilgisi ancak Kutsal Ruh’ta mümkündür. Mesih’le ilişki kurmak için önce Kutsal Ruh tarafından dokunulmuş olmak gerekir. Bizi karşılamaya gelen ve bizdeki imanı uyandıran Odur. İlk inanç sırrı olan Vaftizimizle Baba’daki Yaşam kaynağı bize Oğul’da sunuldu, kişisel ve candan bir şekilde Kutsal Ruh aracılığıyla bize Kilise’de iletildi:

Vaftiz, Baba Tanrı’da Oğlu aracılığıyla Kutsal Ruh’ta yeniden doğuşu sağlayan lütfu verir. Çünkü Tanrı’nın Ruhunu taşıyanlar Kelâm’a, yani Oğul’a doğru yönelirler; ama Oğul onları Baba’ya takdim eder, Baba da onlara bozulmazlık verir. Şu halde, Kutsal Ruh olmadan Tanrı’nın Oğlunu görmek mümkün değildir, Oğul olmadan da, hiç kimse Baba’ya yaklaşamaz, çünkü Baba’yı tanımak Oğul’dur, Tanrı’nın Oğlunu tanımak da Kutsal Ruh aracılığıyla olur. (A. Ireneus, de. 7)

684 Kutsal Ruh, lütfuyla, bizleri imana ve "Baba’yı ve Onun gönderdiği Mesih İsa’yı tanımak" (Yu 17, 3) olan yeni yaşama ilk uyandırandır. Bununla birlikte vahiy konusunda Kutsal Üçlü-Birlik kişileri arasında sonuncudur. "Tanrıbilimci" A. Nazianzlı Gregorius bu gelişmeyi Tanrı’nın sevgi dolu pedagojisi ile açıklamaktadır:

Eski Ahit Tanrı Baba’yı daha açıkça, Oğul’u ise kapalı bir şekilde gösteriyordu. Yeni Ahit ise Oğul’u ortaya çıkardı, Kutsal Ruh’un Tanrılığını da şöyle bir gösterdi. Şimdi ise Kutsal Ruh aramızda yer etmiş ve bize Kendisi ile ilgili daha açık bir vizyon vermektedir. Nitekim henüz Baba’nın Tanrılığından söz edilmediği bir zamanda açıkça Oğul’dan söz etmek ve Oğul’un Tanrılığı kabul edilmemişken, fazladan bir yük olarak Kutsal Ruh’unkini eklemek cesurca bir ifade kullanmak gerekirse pek ihtiyatlı olmazdı ... Üçlü-Birlik’in ışığı "şandan şana" yapılan ilerlemeler ve gelişmeler sayesinde daha parlak bir şekilde ışıldayacaktır. (A. Nazianzlı Gregorius, or. theol. 5, 26)

685 Kutsal Ruh’a inanmak Kutsal Ruh’un Kutsal Üçlü-Birlik’in kişilerinden biri olduğunu, Baba ve Oğul’la aynı özde olduğunu ve "Baba ve Oğul ile birlikte aynı şekilde yüceltilen ve tapılan" (İznik-İstanbul İnanç İlkeleri) biri olduğu belirtmek demektir. Bunun içindir ki, Üçlü-Birlik’le ilgili teolojide Kutsal Ruh’un Tanrısal gizi söz konusudur. Burada ise Kutsal Ruh’un sadece Tanrısal tasarıdaki yeri söz konusu edilecek.

686 Kutsal Ruh esenlik tasarısının başından sonuna kadar Baba ve Oğul ile birlikte iş başındadır. Tanrı’nın Oğlunun kurtarıcı olarak yeryüzüne gelmesiyle kurulmuş olan "dünyanın sonunda" Kişi olarak açınlanacak ve verilecek, tanınacak ve kabul edilecektir. O zaman "İlk-Doğan" ve yeni yaratılışın Başı olan Mesih’te tamamlanmış olacak, bu Tanrı tasarısı yayılmış Kutsal Ruh sayesinde insanlıkta vücut bulacaktır: Kilise, azizlerin birliği, günahların bağışlanması, bedenlerin dirilmesi, ebedi yaşam.

8. KONU

"Kutsal Ruh’a inanıyorum"

687 "Tanrı’nın içinden geçirdiklerini Tanrı’nın Ruhundan başkası bilemez" (1 Kor 2, 11). Oysa Kendisini açınlayan Ruhu bize Kelâm’ı, canlı Sözü olan Mesih’i tanıttığı halde Kendisinden bir şey söylemiyor. Peygamberler aracılığıyla konuşan Kişi bize Baba’nın Sözünü dinletiyor. Ama Kendisini duymuyoruz. Onu ancak bize Kelâm’ı açınladığı harekette, ve bizi Onu iman içinde kabul edecek duruma soktuğu şekliyle tanıyoruz. Bize Mesih’i açıklayan Gerçek Ruhu "kendisinden söz etmiyor" (Yu 16, 13). Tanrısallığa ait böylesi bir kendini silme "dünyanın Onu görmediği ve tanımadığı için kabullenmemesinin nedenini" açıklıyor. Ancak Mesih’e inananlar Onu tanırlar, çünkü O onlarla birliktedir (Yu 14, 17).

688 Havarilerin inancını aktaran canlı topluluk olan Kilise Kutsal Ruh’u tanıma yerimizdir:

- esinlemiş olduğu Kutsal Yazılar’da;
- Kilise Babalarının daima güncel tanıkları olduğu Gelenek’te;
- yardımcı olduğu Kilise’nin kesin Yetkili Kurulunda;
- Kutsal Ruh’un bizleri sözleri ve sembolleri arasından Mesih’le birlik içine soktuğu litürjide;
- bize yardım için araya girdiği duada;
- Kilise’nin din ve erdem konusunda örnek olması gereken karizması ve yönetimlerinde;
- misyoner ve havarisel yaşam işaretlerinde;
- kutsallığını gösterdiği ve esenlik çalışmasını sürdürdüğü azizlerin tanıklığında.

I. Oğul ile Ruh’un birbirine bağlı misyonu

689 Baba’nın yüreklerimize gönderdiği Kişi, Oğlunun Ruhu, tam olarak Tanrı’dır. (Bkz. Gal 4, 6) Baba ve Oğul’la aynı özdedir, Üçlü-Birlik’in iç Yaşamında olduğu kadar dünyaya olan sevgisinde de onlardan ayrılmazdır. Ancak bölünmez, aynı özde olan, canlandırıcı Kutsal Üçlü-Birlik’e taparak Kilise’nin imanı Kişiler arasında fark olduğunu da beyan eder. Baba Kelâm’ını gönderdiğinde, daima Nefesini de gönderir: Farklı oldukları halde ayrılmaz olan Oğul ve Kutsal Ruh’un birbirine bağlı misyonu. Kuşkusuz, görünmeyen Tanrı’nın görünen Sureti Mesih’tir, ama Onu açınlayan Kutsal Ruh’tur.

690 İsa Mesih’tir, "meshedilendir", çünkü Kutsal Ruh meshedendir ve Tanrı’nın Oğlunun insan olmasından sonra gelişen her şey bu bütünlükten kaynaklanmaktadır. (Bkz. Yu 3, 34) Sonunda Mesih yüceltilince, (Bkz. Yu 7, 39) O da, Baba’nın yanından, Kendisine inananlara Kutsal Ruhu gönderir: Yüceliğini onlara iletir, (Bkz. Yu 17, 22) kısacası Kendisini yücelten Kutsal Ruhu. (Bkz. Yu 16, 14) O andan itibaren birbirine bağlı misyon, Baba tarafından Oğlunun Bedeni’nden evlat edindiği çocuklarda yayılacaktır: Kutsal Ruh’un evlat edinme misyonu onları Mesih’te birleştirmek ve Onda yaşatmaktır.

Meshetme kavramı Oğul ile Kutsal Ruh arasında hiçbir mesafe olmadığını gösterir. Nitekim beden yüzeyi ile yağ sürme arasında ne akılca ne de hissetmek açısından bir mesafe olduğu kabul edilemez, aynı şekilde de Oğul ile Kutsal Ruh arasında en yakın temas vardır, öyle ki iman ederek Oğul ile ilişkiye girecek kişi temas sonucu önce yağla karşılaşacaktır. Nitekim Kutsal Ruh tarafından çıplaklaştırılmamış hiçbir bölüm yoktur. Bunun içindir ki Oğul’un Majesteliğini dile getirmek, onu kabullenenler için Kutsal Ruh’ta gerçekleşmektedir, imanla yaklaşanları Kutsal Ruh her yandan karşılamaya gelir.´(A. Nissalı Gregorius, spir. 3, 1)

II. Kutsal Ruh’un adı, sembolleri ve adlandırmaları

Kutsal Ruh’un asıl adı

691 Baba ve Oğul ile birlikte yücelttiğimiz ve taptığımız Kişi’nin asıl adı "Kutsal Ruh"tur. Kilise bu adı İsa’dan öğrendi ve bunu yeni çocuklarının Vaftizinde beyan eder. (Bkz. Mt 28, 19)

"Ruh" terimi İbranice Ruah’tan gelir, ilk anlamı nefes, hava, yel demektir. İsa Nikodim’e kişisel olarak Tanrı’nın Nefesi, Tanrısal Ruh olanın aşkın yeniliğini anlatabilmek için yel örneğini veriyor (Yu 3, 5-8). Öte yandan, "Ruh" ve "Kutsal", Üç Tanrısal Kişinin ortak Tanrısal özellikleridir. Kutsal Kitap, litürji ve tanrıbilimsel dil bu iki terimi birleştirerek Kutsal Ruh’un "ruh" ve "kutsal" terimlerinin başka kullanımlarının yaratacağı muhtemel yanlışlıklara meydan vermeden sözle anlatılamaz Kişiliğini belirtir.

Kutsal Ruh’un adlandırmaları

692 İsa Kutsal Ruh’un geleceğini bildirdiğinde ve buna söz verdiğinde, Ona "Paraklitos" dedi; bu sözcüğün anlamı: "Yanına Çağrılan Kişi"dir, ad-vocatus (Yu 14, 16.26; 15, 26; 16, 7). Genelde "Paraklitos" sözcüğü "Tesellici" olarak çevrilir, İsa ilk teselli veren kişiydi. (Bkz. 1 Yu 2, 1) İsa Kutsal Ruh’a "Gerçeğin Ruhu" diyor (Yu 16, 13).

693 En çok Havarilerin İşlerinde ve Mektuplarda kullanılan asıl adının dışında Paulus’un kullandığı şu deyimlere rastlıyoruz: "Vaat Ruhu (Gal 3, 14;Ef 1, 13), evlat olma Ruhu (Rom 8, 15; Gal 4, 6), Mesih’in Ruhu (Rom 8, 11), Rab’bin Ruhu (2 Kor 3, 17), Tanrı’nın Ruhu (Rom 8, 9- 14; 15, 19;1 Kor 6, 11; 7, 40), Petrus’ta da, yücelik Ruhu (1 Pet 4, 14) deyimine rastlıyoruz.

Kutsal Ruh’un sembolleri

694 Su. Suyun sembolizmi Kutsal Ruh’un Vaftizdeki işlevi açısından anlamlıdır, Kutsal Ruh’a yakardıktan sonra su yeni doğuşun amaca hizmet eden sırlı işareti olur: Nasıl ki ilk doğuşumuz su içinde oluştu, aynı şekilde vaftiz suyu da gerçekten Tanrısal yaşama doğuşumuzun bize Kutsal Ruh tarafından verildiğini gösterir. Aynı Ruhta vaftiz edildiğimize göre, aynı Ruhtan da içeceğiz (1 Kor 12, 13): Kutsal Ruh kişisel olarak kendi kaynağından çıktığı kadar haça gerilmiş (Bkz. Yu 19, 34, 1 Yu 5, Mesih’ten de çıkan ve bizde Sonsuz yaşam için fışkıran canlı Sudur. (Bkz. Yu 4, 10-14, 7, 38,Çık 17, 1-6,İş 55, 1,Zek 14, 8, 1 Kor 10, 4,
Ap 21, 6, 22, 17)

695 Meshetme. Yağ meshetme sembolizmi de Onunla eşanlamlı olacak kadar Kutsal Ruhu belirtir. (Bkz. 1 Yu 2, 20. 27, 2 Kor 1, 21) Hıristiyanlığa girişte Vaftizi güçlendirme sırrının işaretidir, Doğu Kilisesinde buna "Krismasyon" denir. Bunun tam anlamını anlayabilmek için Kutsal Ruh tarafından gerçekleştirilmiş olan ilk meshetmeye kadar gitmek gerekir: İsa’nın meshedilmesine. Mesih Tanrı’nın Ruhuyla meshedilen demektir. Eski Antlaşma’da Rab’bin meshedilenleri vardı, (Bkz. Çık 30, 22-32) örneğin Kral Davud. (Bkz. 1 Sam 16, 13) Ancak İsa biricik şekilde Tanrı’nın meshedilenidir: Oğul’un üstüne aldığı insanlık tamamen Kutsal Ruh tarafından meshedilmiştir. İsa Kutsal Ruh tarafından "Mesih" yapılmıştır. (Bkz. Lk 4, 18-19,İş 61, 1) Bakire Meryem Mesih’e Kutsal Ruh aracılığıyla gebe kalır, bebeğin Mesih olacağı daha doğmadan önce melek tarafından bildirilir. (Bkz. Lk 2, 11) Simun’u da Tapınağa Rab Mesih’i görmeye gönderen Odur; (Bkz. Lk 2, 26-27) Mesih’i dolduran Kutsal Ruh’tur. (Bkz. Lk 4, 1) Esenlik ve şifa verme eylemlerinde Mesih’ten çıkan güç Odur. (Bkz. Lk,6; 19,8; 46) İsa’ yı ölüler arasından dirilten de Odur. (Bkz. Rom 1, 4, 8, 11) Öyle ise, insanlığıyla ölüme karşı zafer kazanmış olarak tamamen "Mesih" olmuştur, (Bkz. Hİ 2, 36) İsa, "azizleri" Tanrı’nın Oğlunun insanlığıyla "Mesih’in bütünlüğünün gerçekleştirdiği bu kusursuz İnsanıyla olan birlikteliklerinde" (Ef 4, 13) Augustinus’un ifadesine göre "tam Mesih’i" oluşturana dek onlara Kutsal Ruh’u bol bol dökmektedir.

696 Ateş. Su Kutsal Ruh’ta verilmiş olan Yaşama doğuşu ve Ondaki üretkenliği belirtiyordu, ateş ise Kutsal Ruh’un eylemlerinin dönüştürücü enerjisini sembolize eder. İlyas peygamber bile "alev gibi parladı, kelâmı bir meşale gibi göz kamaştırdı" (Sir 48, 1), dua ederek Karmel Dağı (Bkz. 1 Kr 18, 38-39) üzerindeki kurbanın üzerine değdiği yeri değiştiren Kutsal Ruh’un ateşinin işareti olan gökten ateşi çekti. "İlyas’ın ruhu ve gücüyle dolu olarak Rab’bin önünde yürüyen" (Lk 1, 17) Vaftizci Yahya "Kutsal Ruh ve ateşle vaftiz edecek Mesih"i (Lk 3, 16) haber veriyordu. İsa bu Ruh için şöyle diyecektir: "Ben yeryüzünü ateşe vermeye geldim. Şimdiden alev almış olmasını isterdim" (Lk 12, 49). Kutsal Ruh’un Pentekost sabahı ateşten diller biçiminde havarilerin üzerlerine konduğu ve onları doldurduğu belirtiliyor (Hİ 2, 3-4). Tinsel gelenek bu ateş sembolizmini Kutsal Ruh eyleminin en belirgin ifadesi olarak akılda tutacaktır: (A. Juan de la Cruz, llama) "Kutsal Ruh’u söndürmeyin" (1 Sel 5, 19).

697 Bulut ve ışık. Bu iki sembol Kutsal Ruh’un kendini göstermesi konusunda birbirlerinden ayrılmazlar. Eski Ahit’in teofanilerinde, bulut, bazen karanlık, bazen de ışıklıdır, canlı ve kurtarıcı Tanrı’yı aşkın yüceliğini örtülü olarak belirtir: Musa ile Sina Dağı’nda, (Bkz. Çık 24, 15-18) Toplantı Çadırı’nda (Bkz. Çık 33, 9-10) ve çöldeki yürüyüşte; (Bkz. Çık 40, 36-38,1 Kor 10, 1-2)
Süleyman ile Tapınağın vakfedilmesinde. (Bkz. 1 Kr 8, 10-12) Oysa bütün simgeler Mesih tarafından Kutsal Ruh’ta gerçekleşti. Hamile kalıp İsa’yı doğursun diye Bakire Meryem’in üzerine gelerek onu "gölgesi altına alan" Kutsal Ruh’tur (Lk 1, 35). Transfigürasyon olayının gerçekleştiği dağda gelip İsa’yı, Musa’yı, İlyas’ı, Petrus’u, Yakup’u ve Yuhanna’yı gölgesi altına alan Odur ve buluttan bir ses "Bu benim Oğlumdur, seçilmiş Olandır, Onu dinleyin!" dedi (Lk 9, 34-35). Aynı bulut İsa’yı alıp havarilerin gözünden uzaklaştırdı (Hİ 1, 9). İnsanlar dünyanın sonunda İnsanoğlu’nun bulut içinde büyük güç ve görkemle geldiğini görecekler. (Bkz. Lk 21, 27)

698 Mühür meshetmeye yakın bir semboldür. Nitekim Mesih "Tanrı’nın mührüyle damgaladığı Kişidir" (Yu 6, 27), Baba Onda bizleri de mührüyle damgalıyor (2 Kor 1, 22; Ef 1, 13;4, 30). Kilise Vaftiz, Vaftizi Güçlendirme ve Ruhbanlık sırlarında Kutsal Ruh’un meshetmesinin silinmez etkisini belirttiğinden dolayı, bu üç Kilise sırrının silinmez bir iz bırakan "niteliğini" ifade edebilmek için bazı tanrıbilimsel gelenekler mühür (sphragis) imgesini kullanmışlardır.

699 El. İsa ellerini hastaların üzerlerine koyarak iyileştiriyor (Bkz. Mk 6, 5, 8, 23) ve çocukları kutsuyordu (Bkz. Mk 10, 16). Havariler de onun adına aynı şeyi yaptılar. (Bkz. Mk 16, 18, Hİ 5, 12, 14, 3) Dahası, havariler ellerini kişilerin üzerlerine koyarak Kutsal Ruh’u veriyorlardı. (Bkz. 8, 17-19, 13, 3, 19, 6) İbranilere Mektup bölümünün öğretisi elleri birinin üzerine koymayı "temel maddeleri" arasında sayıyor. (Bkz. İbr 6, 2) Kutsal Ruh’un bu herşeye kadir akışını gösteren işaretini Kilise epiklesis’in içinde korudu.

700 Parmak. "İsa şeytanları Tanrı’nın parmağı ile kovuyor" (Lk 11, 20). Tanrı’nın Yasası taştan levhalara "Tanrı’nın parmağı" ile yazıldıysa (Çık 31, 18), havarilere teslim edilen "Mesih’in mektubu" yaşayan Tanrı’nın Ruhuyla, taş levhalara değil, insan yüreğinin levhalarına yazılmıştır. Veni, Creator Spritus ilahisi Kutsal Ruh’u "Baba’nın sağ parmağı" olarak belirtiyor.

701 Güvercin. Tufandan sonra (tufanın sembolizmi Vaftizle ilgilidir) Nuh tarafından bırakılan güvercinin gagasında tuttuğu yeşil bir zeytin dalı ile dönmesi yeryüzünün yeniden oturulabilir hale geldiğinin işaretiydi. (Bkz. Yar 8, 8-12) İsa vaftizden sonra sudan çıktığında, Kutsal Ruh bir güvercin biçiminde Onun üzerine iniyor ve Onda kalıyor. (Bkz. Mt 3, 16 par) Kutsal Ruh vaftiz olanların arındırılmış yüreklerine iner ve orada kalır. Bazı kiliselerde, efkaristiyanın kaldığı yer altarın üstünde asılı duran güvercin (columbarium) biçiminde madeni bir kaptır. Kutsal Ruhu esinlemesi için güvercin simgesinin kullanılması Hıristiyan ikonagrafisinde gelenek haline gelmiştir.

III. Vaatler verildiği zamanda Kutsal Ruh ve Tanrı’nın Sözü

702 Başlangıçtan "zamanın tamamlanacağı zamana dek" (Gal 4, 4), Baba’nın Ruhu ve Kelâmı’nın birbirine bağlı misyonu gizli kalacak ama iş başında olacaktır. Tanrı’nın Ruhu Mesih’in zamanını hazırlıyor, tamamen açığa çıkmadan, kendilerini gösterme sırasında beklenmeleri ve kabul edilmeleri konusunda her birinin sözü verilmiş. Bunun içindir ki, Kilise Eski Ahit’i okuduğunda, (Bkz. 2 Kor 3, 14) "peygamberler aracılığıyla konuşan" Ruh’un Mesih hakkında bize ne söylemek istediğini orada araştırır. (Bkz. Yu 5, 39. 46)

"Peygamberler aracılığıyla" sözünden Kilise, Kutsal Kitapların redaksiyonu sırasında Kutsal Ruh’un esinlediği kişileri anlamaktadır. Yahudi geleneği Tevrat’ı (Kutsal Kitabın ilk beş kitabı), Peygamberleri (tarihi ve peygamberlerle ilgili kitaplar) ve Kutsal Yazıları (özellikle Mezmurlar) ayırt eder. (Bkz. Lk 24, 44)

Yaratılışta

703 Tüm yaratıkların yaşamının ve varlıklarının kökeninde Tanrı’nın Sözü ve Nefesi vardır: (Bkz. Mzm 33, 6, 104, 30, Yar 1. 2,2, 7, Vaiz 3, 20-21,Hez 37, 10)

Kutsal Ruha yaratılışı canlandırmak ve kutsallaştırmak ve ona egemen olmak yaraşır, çünkü O Baba ve Oğul’la aynı özdedir ( ... ). Yaşam üzerinde söz sahibidir, çünkü Tanrı olarak yaratılışı Baba’da Oğul aracılığıyla muhafaza eder. (Bizans litürjisi, Pazar sabahı duası)

704 "İnsanı ise Tanrı kendi elleriyle (yani Oğul ve Kutsal Ruh’la) biçimlendirdi ve gözle görülür olanın bile Tanrısal biçimin izini taşıması için onun biçimlenmiş etine kendi biçimini çizdi." (A. Ireneus, dem. 11)

Vaat Ruhu

705 Günah ve ölümle biçimi bozulmuş insan hâlâ "Tanrı’nın suretinde", Oğul’un suretindedir ama "Tanrı’nın yüceliğinden" (Rom 3, 23) "benzerliğinden yoksundur". İbrahim’e verilen söz Tanrı’nın insanlık üzerindeki esenlik tasarısını başlatır, bunun bitiminde Oğul’un kendisi "insan şeklini" (Bkz. Yu 1, 14,Fil 2, 7) kendi üzerine alarak, "Yaşam veren" Ruhu, Yüceliği geri kazandırarak insanın Baba ile olan benzerliğini onaracaktır.

706 Her türlü insan umudunun ötesinde, Tanrı, İbrahim’e Kutsal Ruh’un gücü ve imanın meyvesi olarak bir soy vadediyor. (Bkz. Yar 18, 1-15,Lk 1, 26, Yu 1, 12-13,Rom 4, 16-21) Onun sayesinde dünyanın bütün ulusları kutsanacaktır. (Bkz. Yar 12, 3) "Tanrı’nın dağılmış evlatlarını" (Bkz. Yu 11, 52) birleştiren Kutsal Ruhu yayacak olan Mesih (Bkz. Gal 3, 16) bu soydan gelecektir. Tanrı söz vererek, (Bkz. Lk 1, 73) Kendisine ait olan Halkın kurtuluşunu hazırlayan vadedilen Ruh’un armağanına ve sevgili Oğul’un armağanına (Bkz. Yar 22, 17-19, Rom 8, 32, Yu 3, 16) söz vermiş oluyor (Bkz. Gal 3, 14) (Ef 1, 13-14).

Kutsal Yasa’da ve Teofanilerde

707 Teofaniler (Tanrı’nın belirtileri) atalardan Musa’ya ve Yoel’den büyük peygamberlerin misyonunu başlatan vizyonlara kadar vaadin yolunu aydınlatırlar. Hıristiyan geleneği bu Teofanilerde, hem açınlanmış hem de Kutsal Ruh’un Bulutu tarafından örtülü biçimde Tanrı’nın Kelâmının kendini duyurduğunu ve gösterdiğini hep kabul etmiştir.

708 Bu Tanrı pedagojisi özellikle Kutsal Yasa armağanında ortaya çıkmaktadır. (Bkz. Çık 19-20, Tes 1-11, 29-30) Kutsal Yasa’nın harfi Halkı Mesih’e doğru götüren bir pedagog olarak verilmiştir (Gal 3, 24). Kutsal Yasa’nın Tanrı benzerliğinden yoksun kalan insanı kurtarma güçsüzlüğü ve bildirilmiş günahların artmasıyla (Bkz. Rom 3, 20) Kutsal Ruh’a olan arzuyu uyandırır. Mezmurlardaki inlemeler bunun tanığıdır.

Egemenlikte ve Sürgünde

709 Vaadin ve antlaşmanın işareti olan Kutsal Yasa, İbrahim’in imanından çıkan Halkın kurumlarını ve yürekleri yönetmiş olmalıydı. "Sesimi dinlemiş ve antlaşmaya sadık kalmış olsaydınız, sizleri kutsal bir ulus, rahipler krallığı olarak görecektim" (Bkz. 1 Pet 2, 9) (Çık 19, 5-6). Ne var ki, Davud’tan sonra, İsrail öteki uluslar gibi olma yoluna girmiştir. Oysa Davud’a vadedilen Egemenlik (Bkz. 2 Sam 7,Mzm 89, Lk 1; 32-33) Kutsal Ruh’un eseri olacaktır; Kutsal Ruh’a göre bu Egemenlik yoksulların olacaktır.

710 Kutsal Yasa’yı unutmak ve antlaşmaya sadık kalmamak ölüme götürür: Bu Sürgündür, görünüşe göre vaatlerin bozgunudur, Kutsal Ruh’a göre vadedilen yenilenmenin başlangıcı ve Kurtarıcı Tanrı’nın gizemli sadakatidir. Tanrı’nın Halkının bu arındırmadan geçmesi gerekiyordu; (Bkz. Lk 24, 26) Çıkış kitabı Tanrı tasarısında önceden Haçın gölgesini taşımaktadır, orada söz konusu olan Kalan yoksullar, Kilise’nin en saydam şekillerinden biridir.

Mesih’i ve Onun Ruhunu bekleyiş

711 "İşte yeniden yapacağım" (İş 43, 19): Peygamberimsi iki çizgi oluşacaktır, biri Mesih’in bekleyişine dayanır, öteki ise yeni bir Ruhun müjdesine. Bunlar da umutla "İsrail’in tesellisini" ve "Kudüs’ün kurtuluşunu" (Bkz. Lk 2, 25, 38) bekleyen geriye Kalan küçük Yoksullardan (Bkz. Tse 2, 3) oluşan halkın içine doğru yönelirler.

Daha yukarda İsa’nın kendisiyle ilgili kehanetleri nasıl gerçekleştirdiğini gördük. Burada Mesih’le Ruhu arasındaki ilişkiden söz edeceğiz.

712 Beklenen Mesih’in yüzünün üç özelliği "İmmanüel Kitabı"nda ortaya çıkmaya başlıyor" (Bkz. İş 6-12) (İşaya’nın Mesih’in Yüceliğini gördüğü vizyonda:Yu 12, 41, özellikle İş 11, 1-2’de).

Yesse’nin kütüğünden filiz çıkacak
kökünden bir fidan meyve verecek
Rab’bin Ruhu
bilgelik ve anlayış ruhu,
öğüt ve güç ruhu,
bilgi ve Rab korkusu ruhu
onun üzerinde kalacak.

713 Mesih’in hatları özellikle "Kul’un Ezgileri"nde açınlanır. (İş 42, 1-9,Mt 12, 18-21, Yu 1, 32-34, sonraİş 49, 1-6, bkz. Mt 3, 17,Lk 2, 32, son olarak İş 50, 4-10 ve İş 52, 13,53, 12)
Bu ezgiler İsa’nın çekeceği acıların anlamını bildirir ve çoğunluğu canlandırmak amacıyla Kutsal Ruhu nasıl yayacağını anlatır: Dışarıdan biri gibi değil, "kölelik durumumuza" bürünerek (Fil 2, 7). Çünkü ancak kendi üzerine ölümümüzü alarak kendi yaşam Ruhunu bize iletebilir.

714 Bunun içindir ki Mesih, İşaya’da söz edilen bu bölümü kendisine mal ederek İyi Haber’in müjdesini veriyor (Bkz. İş 61, 1-2) (Lk 4, 18-19):

Rab’bin Ruhu benim üzerimdedir.
Çünkü O beni, Müjde’yi yoksullara iletmek için meshetti.
Tutsaklara serbest bırakılacaklarını,
körlere gözlerinin açılacağını duyurmak için,
ezilenleri özgürlüğe kavuşturmak için,
Rab’bin lütuf yılını ilan etmek için
beni gönderdi.

715 Kutsal Ruh’un gönderilişiyle doğrudan ilgili kehanet metinleri, Tanrı’nın Halkının yüreğine Petrus’un Pentekost sabahı gerçekleştiğini açıkladığı "sevgi ve sadakat" (Bkz. Hez 11, 19, 36, 25-28, 37, 1-14, Yer 31, 31-34, ve Yoel 3, 1-5) vurgularıyla, vaat diliyle konuştuğu vahiylerdir. (Bkz. Hİ 2, 17-21) Bu vaatlere göre "dünyanın sonunda" Rab’bin Ruhu insanların içine yeni bir yasa kazıyarak onların yüreklerini yenileyecektir; dağılmış ve bölünmüş ulusları barıştıracak ve bir araya getirecektir; ilk yaratılışı değiştirecek ve Tanrı, huzur içinde insanlarla birlikte oturacaktır.

716 "Yoksullar" (Bkz. Tse 2, 3, Mzm 22, 27,34, 3, İş 49, 13,61, 1, vb) Halkı, hepsi Tanrı’nın gizemli tasarılarına tamamen terk edilmiş alçakgönüllüler ve yumuşak huylular, adaleti insanlardan değil de Mesih’ten bekleyenler, Mesih’in gelişini hazırlamak için vaatler zamanı boyunca Kutsal Ruh’ un gizli misyonunun büyük eseridir. Mezmurda ifade edilen onların Kutsal Ruh tarafından arıtılmış ve aydınlatılmış olan yüreklerinin niteliğidir. Bu yoksullarda Ruh, Rab’be "iyi hazırlanmış bir halk"(Bkz. Lk 1, 17) hazırlar.

IV. Dünyanın sonunda Mesih’in Ruhu

Vaftizci, Öncü ve Peygamber Yahya

717 "Tanrı tarafından gönderilmiş bir adam ortaya çıktı. Onun adı Yahya’ydı" (Yu 1, 6). Yahya, Kutsal Ruh aracılığıyla gebe kalan Bakire Meryem’deki Mesih tarafından "daha annesinin rahmindeyken Kutsal Ruh’la doldurulmuştu" (Lk 1, 15. 41). Böylece Meryem’in Elizabet’i ziyareti "Tanrı’nın kendi halkını ziyareti" oldu (Lk 1, 68).

718 Yahya "gelecek olan İlyas’tır" (Mt 17, 10-13): Ruh’un ateşi ondadır ve onu gelmekte olan Rab’bin önünden koşturur. Öncü Yahya’da Kutsal Ruh, iyi hazırlanan halkı Rab’be hazırlamayı tamamlar (Lk 1, 17).

719 Yahya "peygamberden de büyüktür" (Lk 7, 26). Kutsal Ruh onda "peygamberler aracılığıyla" konuşmasını tamamlar. Yahya, İlyas tarafından başlatılmış olan peygamberler dönemini tamamlar.(Bkz. Mt 11, 13-14) O İsrail’in tesellisinin pek yakında gerçekleşeceğini bildirendir, o gelmekte olan tesellicinin "sesi" dir (Bkz. İş 40, 1-3) (Yu 1, 23). Gerçek Ruhu’nun yapacağı gibi "o tanıklık için, ışığa tanıklık yapmak için geldi" (Bkz. Yu 15, 26, 5, 33) (Yu 1, 7). Yahya’nın bakışına göre Ruh böylece "peygamberlerin arayışlarını ve meleklerin arzularını gerçekleştirmiş oldu" (1 Pet 1, 10-12): "Ruh’un kimin üzerine inip durduğunu görürsen, Kutsal Ruh’ la vaftiz eden Odur ( ... ). Ben de gördüm ve Tanrı’nın Seçilmişi ve Tanrı’nın Kuzu’su budur diye tanıklık ettim" (Yu 1, 33-36).

720 Son olarak vaftizci Yahya ile birlikte Kutsal Ruh, Mesih’te ve Onunla birlikte gerçekleştireceği işi önceden haber vererek başlatır: İnsana Tanrı "benzerliğini" yeniden vermek. Yahya’nın vaftizi tövbe vaftiziydi, suda ve Ruh’taki vaftiz yeniden doğuşun vaftizidir. (Bkz. Yu 3, 5)

"Sevin, lütufla dolu olan"

721 Tanrı’nın Çok Kutsal Annesi ve hep Bakire olan Meryem, Oğul ile Kutsal Ruh’un misyonlarının bütün zamanlardaki şaheseridir. Esenlik tasarısında ilk kez olarak Baba, Ruhunun hazırlamış olduğu Oğlu ve Ruhunun insanlar arasında oturacağı Yeri bulmuş oluyor. Kilise Geleneği Bilgelik Kitabı’ndaki (Bkz. Mes 8, 1-9, 6, Sir 24) en güzel metinleri Meryem Ana’yla ilişkilendirerek okumaktadır: Meryem Ana litürjide "Bilgeliğin Tahtı" olarak gösterildi ve terennüm edildi. Onda Ruh’un Mesih’te ve Kilise’de gerçekleştireceği "Tanrı’nın harikaları" kendisini göstermeye başladı:

722 Kutsal Ruh nuruyla Meryem Ana’yı hazırladı. "Tanrı’nın bütün doluluğunun bedence bulunduğu Kişi’nin Annesi’nin nurla dolu olması gerekti" (Kol 2, 9). Herşeye Kadir’in eşsiz Armağanını en iyi kabul edecek yaratıkların en alçakgönüllüsü olarak, günahsız bir şekilde, sırf nurun sayesinde gebe kaldı. Cebrail onu haklı bir şekilde "Sion Kızı, sevin!" (Bkz. Tse 3, 14, Zek 2, 14) diye selâmlıyor. Bütün Tanrı Halkının, kısacası Kilise’nin şükran duygularını ebedi Oğul’u kendisinde taşırken ilahisinde (Bkz. Lk 1, 46-55) Kutsal Ruh’ta Baba’ya doğru yükseltiyor.

723 Meryem Ana’da Kutsal Ruh Baba’nın lütufkâr tasarısını gerçekleştirir. Kutsal Ruh aracılığıyla ve Kutsal Ruh’la birlikte Bakire Meryem gebe kalıyor ve Tanrı’nın Oğlunu doğuruyor. Meryem’in Bakireliği Ruh’un ve imanın gücüyle üretken olur. (1. Bkz. Lk 1, 26-38,Rom 4, 18-21,Gal 4, 26-28)

724 Meryem’de, Kutsal Ruh Bakire’nin Oğlunu Baba’nın Oğlu yapar. Meryem tam olarak Teofanideki yanan Çalılık’tır; Kutsal Ruh’la dolu olarak Kelâm’ı acizane vücudunda ve Yoksullara (Bkz. Lk 1, 15-19) ve yeni doğmakta olan uluslara (Bkz. Mt 2, 11) gösterir.

725 Son olarak, Meryem aracılığıyla, Kutsal Ruh "Tanrı’nın sevgisinin nesneleri olan" (Bkz. Lk 2, 14) insanları Mesih’le duygu ve düşünce birliğine sokmaya başlar. Alçakgönüllüler her zaman onu kabul edecek ilk kişiler olacaklardır; Çobanlar, yıldızbilimciler, Simun ve Anna, Kana’daki yeni evli çift ve ilk havariler.

726 Ruh’un bu misyonunun sonunda Meryem "Kadın" olur, "yaşayanların annesi" yeni Havva olur, "tam Mesih’in" (Yu 19, 25-27) Annesi olur. Onikilerle birlikte tam bir birlik içinde "aynı yürekle sürekli dua ediyordu" (Hİ 1, 14), son günlerin şafağında Ruh, Pentekost sabahını Kilise’nin ortaya çıkmasıyla başlatacaktır.

Mesih İsa

727 Oğul’un ve Kutsal Ruh’un zaman bütünlüğündeki bütün misyonu Oğul’un insan bedeni alışından itibaren Baba’nın Ruhu tarafından meshedilmesini kapsamaktadır: İsa Mesih’tir.
İnanç İlkeleri Formülü’nün ikinci bölümünün tümü bu ışık altında okunmalıdır. Mesih’in bütün işi Oğul ile Kutsal Ruh’ un birbirlerine bağlı misyonudur. Burada, sadece İsa tarafından söz verilen Kutsal Ruh ve yüceltilen Rab’bin armağanından söz edilecektir.

728 İsa Kendisi Ölümü ve Dirilişiyle yüceltilmeden Kutsal Ruh’u tam olarak açınlamıyor. Ama yine de, kalabalıklara verdiği öğretilerde, Etinin dünya yaşamı için yiyecek olacağını açınladığında Onu yavaş yavaş esinlemeye çalışıyor. (Bkz. Yu 6, 27. 51. 62-63) Nikodim’e, (Bkz. Yu 3, 5-8) Samiriyeli kadına (Bkz.Yu 4, 10. 14; 23-24) ve Kutsal Çadırlar (Bkz. Yu 7, 37-39) bayramına katılanlara da anlatmaya çalıştı. Havarilerine dua (Bkz. Lk 11, 13) ve verecekleri tanıklık konusundan söz ederken bundan açıkça söz etti.(Bkz. Mt 10, 19-20)

729 İsa ancak yüceltileceği Saat gelince Kutsal Ruh’un geleceğinin sözünü verdi, zira Ölümü ve Dirilişi Atalara (Bkz. Yu 14, 16-17.15; 26, 16; 7-15) verilen sözün gerçekleşmesidir: Gerçek Ruhu, öteki Parakletos İsa’ nın duasıyla Baba tarafından verilecektir; O, İsa’nın adına Baba tarafından gönderilecektir; İsa Onu Baba’nın yanından gönderecektir, çünkü O Baba’dan çıkar. Kutsal Ruh gelecek ve biz Onu tanıyacağız, hep bizimle birlikte olacak, bizimle birlikte kalacaktır; bize her şeyi öğretecek, Mesih’in bize söylediği her şeyi hatırlatacak ve Ona tanıklık edecektir; bizi tamamen gerçeğe götürecek ve Mesih’i yüceltecektir. Dünyayı ise günah, adalet ve yargı konusunda utandıracaktır.

730 En sonunda İsa’nın Saati gelir: (Bkz. Yu 13, 1, 17, 1) İsa Ölümüyle ölümü yendiği anda ruhunu Baba’nın ellerine teslim eder, (Bkz. Lk 23, 46, Yu 19, 30) öyle ki, "Baba’nın yüceliği sayesinde Mesih nasıl ölüler arasından dirildiyse" (Rom 6, 4), havarilerin üzerlerine "üfleyerek" onlara o anda Kutsal Ruh’u verir. (Bkz. Yu 20, 2) Bu Saat’ten sonra Mesih’in ve Kutsal Ruh’un misyonu Kilise’nin misyonu olur: "Babamın beni gönderdiği gibi ben de sizleri öyle gönderiyorum" (Bkz. Mt 28, 19,Lk 24, 47-48, Hİ 1, (Yu 20, 21).

V. Son zamanlarda Ruh ve Kilise

Pentekost

731 Pentekost günü (Paskalyadan yedi hafta sonra), Mesih’in Paskalyası Tanrısal kişi olarak ortaya çıkan, verilen ve iletilen Kutsal Ruh’un akması ile gerçekleşmiş oldu. Rab Mesih, bütünlüğünde Ruhu bolca dağıtmaktadır. (Bkz. Hİ 2, 36)

732 O gün Kutsal Üçlü-Birlik tam olarak açınlanmıştır. O günden beri, Mesih tarafından bildirilen Egemenlik Ona inananlara açılmıştır: Bedenin alçakgönüllülüğünde ve imanda Kutsal Üçlü-Birlik’in birliğine şimdiden katılırlar. Kutsal Ruh geldiğinden beri dünyayı durmadan "son yaşama", Kilise’nin zamanına, miras kalan ama henüz sahip olunamayan Egemenliğe sokmaya çalışır:

Bizler gerçek Işığı gördük, göksel Ruhu aldık, gerçek imanı bulduk: Bölünmez Üçlü-Birlik’e tapıyoruz çünkü bizi kurtaran Odur.(Bizans litürjisi, Pentekost duası, Komünyondan sonra söylenir)

Kutsal Ruh - Tanrı’nın armağanı

733 "Tanrı Sevgidir" (1 Yu 4, 8- 16). Sevgi de ilk armağandır, bütün öteki armağanları içerir. "Bize verilmiş olan Kutsal Ruh aracılığıyla Tanrı bu Sevgiyi yüreklerimize akıtmıştır" (Rom 5, 5).

734 Ölmüş olduğumuz için, ya da, en azından günahla yaralandığımız için, Sevgi armağanının birinci etkisi günahlarımızın bağışlanmasıdır. Günah yoluyla yitirilen Tanrısal benzerliği Kilise’de vaftiz olanlara yeniden kazandıran Kutsal Ruh’un birliğidir (2 Kor 13, 13).

735 Mirasımızın "teminatını" bize verir:(Bkz. Rom 8, 23, 2 Kor 1, 2) "Bizleri sevdiği gibi sevmek olan" (Bkz. 1 Yu 4, 11-12) Kutsal Üçlü-Birlik’teki Yaşamı. Bu sevgi Mesih’teki yeni yaşamın ilkesidir. Bu mümkündür, zira bir gücü, Kutsal Ruh’un gücünü aldık (Hİ 1, 8).

736 Tanrı’nın çocukları Ruhun bu gücüyle meyve verebilirler. Bizleri gerçek Asma’ya aşılayan Kişi sevgi, sevinç, huzur, iyilik, büyük hoşgörü, yardımseverlik, başkalarına güven, tatlılık, kendine hakim olma gibi Ruh’un meyvelerini vermemizi sağlar (Gal 5, 22-23). "Ruh Yaşamımızdır"; kendi kendimizden feragat ettiğimiz (Bkz. Mt 16, 24-26) oranda Ruh’un izinde gideriz (Gal 5, 25):

Kutsal Ruh’la birlikte olunca, Kutsal Ruh insanı tinsel kılar, Cennete yerleştirir, göklerin Egemenliğine götürür, Tanrı’nın evlatları olmamızı, Tanrı’ya güvenle Baba dememizi ve Mesih’in nuruna katılmamızı, ışığın çocukları olarak çağrılmamızı ve ebedi mutluluktan pay almamızı sağlar.(A. Basilios, spir. 15, 36)

Kutsal Ruh ve Kilise

737 Mesih’in ve Kutsal Ruh’un misyonu Mesih’in Bedeni ve Kutsal Ruh’un Tapınağı olan Kilise’de gerçekleşir. Bu ortak misyon bundan böyle Mesih inanlılarının Kutsal Ruh’ta Baba ile olan birlikteliğini getirir: Ruh insanları Mesih’e doğru çekmek için hazırlar, onları nuruyla uyarır. Onlara dirilmiş Rab’bi gösterir, onlara onun sözlerini hatırlatır ve zihinlerini onun Ölümünü ve Dirilişini anlayabilecek şekilde açar. Mesih’in gizini onlar için mevcut kılar, özellikle de Efkaristiya’ da, "çok ürün versinler" (Yu 15, 5. 8. 16) diye, onları Tanrı’yla barıştırıp Onunla uyuşacak duruma getirir.

738 Böylece Kilise’nin misyonu Mesih’in ve Kutsal Ruh’unkine eklenmiş değil de onun bir sırrı olmuş olur: Kilise bütün varlığıyla ve üyeleriyle Kutsal Üçlü-Birlik imanın birlik gizini bildirmek, güncelleştirmek, yaymak ve ona tanıklık etmek için gönderilmiştir (bu gelecek bölümün konusu olacaktır):

Tek ve aynı ruhu, yani Kutsal Ruh’u alan biz hepimiz kendi aramızda ve Tanrı’yla kaynaşmış olduk. Ayrı ayrı çok sayıda olmamıza ve Mesih Baba’nın ve kendisinin Ruhunun her birimizde oturmasını sağladığı halde, bu tek ve bölünmez Ruh kendiliğinden kendi aralarında farklı olanları birlik haline getirir ( ... ) ve herkesin Kendisinde tek bir şey gibi görünmesini sağlar. Aynı şekilde Mesih’in kutsal insan yanının gücü kendisinde olanların tek bir beden oluşturmasını sağlar, öyle sanıyorum ki, herkeste oturan tek ve bölünmez olan Tanrı’nın Ruhu da aynı şekilde herkesi tinsel birliğe götürür.(A. İskenderiyeli Kirillos, Jo. 12)

739 Kutsal Ruh Mesih’in meshetmesi olduğundan, Bedenin Başı olan Mesih, Kutsal Ruh’u gövdesine uzuvlarını beslemek, iyileştirmek, karşılıklı işlevlerinde organize etmek, canlandırmak, tanıklık etmek için göndermek, Babasına sunduğu Kurbana ve bütün dünya için yapacağı arabuluculuğuna katılmaları için yayar. Mesih, Bedeninin üyelerine Kutsal Ruhunu ve Kutsallaştırıcıyı Kilise sırları aracılığıyla iletecektir (bu konu kitabın ikinci kısmında incelenecektir).

740 Kilise sırlarında inanlılara sunulan bu "Tanrı harikaları", meyvelerini Kutsal Ruh’a göre Mesih’teki yeni yaşamda verecektir (bu da üçüncü kısmın konusu olacaktır).

741 "Ruh güçsüzlüğümüzde yardımımıza gelir, çünkü nasıl dua etmemiz gerektiğini bilmiyoruz; ama Ruh’un kendisi, sözle anlatılamaz iç çekişlerle bizim için Tanrı’ya yalvarır" (Rom 8, 26). Tanrı işlerinin etkeni olan Kutsal Ruh duanın da Efendisidir (bu da dördüncü kısmın konusu olacaktır).

ÖZET

742 "Evlatları olduğunuz için Tanrı öz Oğlunun ‘Abba! Baba!’ diye seslenen Ruhunu yüreklerinize gönderdi" (Gal 4, 6).

743 Başlangıçtan zamanın sonuna kadar Tanrı, Oğlunu gönderiyorsa Ruhunu da gönderiyor: Onların misyonu birleşik ve birbirinden ayrılmazdır.

744 Zamanın bütünlüğünde Kutsal Ruh Mesih’in Tanrı Halkına gelişinin bütün hazırlıklarını Meryem’de tamamlıyor. Kutsal Ruh’un Meryem’deki eylemiyle Baba dünyaya İmmanüel’i, "Tanrı bizimledir"i verir (Mt 1, 23).

745 Tanrı’nın Oğlu Kutsal Ruh’la meshedilerek insan bedeni almasıyla Mesih olarak atanmıştır. (Bkz. Mzm 2, 6-7)

746 Ölümü ve Dirilişiyle İsa yücelikte Rab ve Mesih olmuştur (Hİ 2, 36). Kendi bütünlüğünde İsa Kutsal Ruh’u havarilerin ve Kilise’nin üzerine akıtır.

747 Mesih’in Baş olarak Bedenin üyelerine yaydığı Kutsal Ruh Kilise’yi inşa eder, canlandırır ve kutsallaştırır. Kilise Kutsal Üçlü-Birlik ve insanlar arasındaki birlikteliğin sırrıdır.