7-Güçlendirme sırrı (Vaftizi güçlendirme)

2. KONU

(Vaftizi) Güçlendirme sırrı

1285 Vaftiz ve Efkaristiya sırrı ile birlikte Güçlendirme sırrı Hıristiyanlığa giriş sırlarını oluşturur, bunların birliği korunmalıdır. Hıristiyanlara bu sırrın alınmasının vaftizle alınan nurun tamamlanması(Bkz. OCf praenotanda 1) bakımından gerekli olduğu açıklanmalıdır. "Güçlendirme sırrı ile vaftiz olanların Kilise’yle bağları daha da güçlenir, Kutsal Ruh’tan özel bir güç alırlar. Böylece kendilerini Mesih’in gerçek tanıkları olarak sözle ve davranışlarıyla imanlarını savunmaya ve yaymaya daha zorunlu hissederler."(LG 11, bkz. OCf praenotanda 2)

I. Güçlendirme sırrının esenlik ekonomisindeki rolü

1286 Eski Antlaşma’da, peygamberler Rab’bin Ruhu’nun kurtarıcılık misyonu(Bkz. Lk 4, 16-22,İş 61,1) gereğince beklenen(Bkz İş 11, 2) Mesih’in üzerine geleceğini bildirdiler. İsa, Yahya tarafından vaftiz edilirken Kutsal Ruh’un üzerine inmesi onun gerçekten Tanrı’nın Oğlu,(Bkz. Mt 3, 13, Yu 1, 33-34) Mesih olduğunu gösterir. Kutsal Ruh’un gücü ile doğan, tüm yaşamını ve tüm misyonunu Babasının kendisine "sonsuzca" (Yu 3, 34) verdiği Kutsal Ruh’la tam bir uyum içinde gerçekleştirir.

1287 Kutsal Ruh’un bu doluluğu sadece Mesih’le sınırlı kalmayacaktır, tüm Mesih’e inanan halka(Bkz. Hez 36, 25-27, Yoel 3, 1-2) da iletilecektir. İsa bu Kutsal Ruh’u göndereceğini(Bkz. Lk 12, 12, Yu 3, 5-8, 7, 37-39, 16, 7-15, Hİ 1, birçok kez söylemiştir, bu sözünü de önce Paskalya günü (Yu 20, 22) sonra daha parlak bir şekilde Pentekost günü(Bkz. Hİ 2, 1-4) yerine getirdi. Kutsal Ruh’la dolu olarak havariler "Tanrı’nın harikalarını ilan etmeye başladılar" (Hİ 2, 11), Petrus da Kutsal Ruh’un gelişini Mesih’in zamanına(Bkz. Hİ 2, 17-18) ait bir işaret olarak açıkladı. O sıralar havarilere inanan ve vaftiz olanlar da Kutsal Ruh’un armağanını aldılar(Bkz. Hİ 2, 38).

1288 O zamanlar havariler, İsa’nın isteğini yerine getirmek için, yeni vaftiz olanların üzerine el koyarak, vaftiz nurunu tamamlayan(Bkz. Hİ 8, 15-17, 19, 5-6) Kutsal Ruh armağanını verirlerdi. İşte bunun içindir ki, Vaftiz ve el koyma doktrinleri(Bkz. İbr 6, 2) İbranilere Mektup’ ta Hıristiyanlık eğitiminin en önde gelen öğeleri arasında yer alır. Kilise’de bir bakıma Pentekost nurunu devam ettiren.(VI. Paul, const. ap. "Divinae consortium naturae") El koyma geleneği Katolik geleneklerine göre Güçlendirme sırrının başlangıcı, kaynağı olarak kabul edilmiştir.

1289 Kısa sürede, Kutsal Ruh’un armağanını daha iyi beyan etmesi için "el koymaya" parfümlü yağ sürme (chrism) de eklenmiştir. Bu yağ sürme Hıristiyan adını açıklamaktadır, buna "meshetme" de denir, bu ad "Tanrı tarafından Kutsal Ruh’ la meshedilen Mesih"ten gelmektedir (Hİ 10, 38). Bu meshetme riti gerek Doğu’da gerek Batı’da günümüze dek süregelmiştir. İşte bu nedenle bu sırra Doğu Kiliselerinde krismasyon, kremle meshetme, ya da myron (krem) denir. Batı’da ise Güçlendirme denir, bu, vaftizi onaylar, Hıristiyanlığa girişi tamamlar ve Vaftizde alınan nurun güçlendirildiğini ifade eder, bunların hepsi de Kutsal Ruh’un ürünleridir.

İki gelenek: Doğu ve Batı

1290 İlk yüzyıllarda Güçlendirme sırrı Vaftizle birlikte yapılırdı. Bebek vaftizlerinin artması, kırsal alanlardaki kiliselerin çoğalması her vaftiz törenine episkoposun gitmesini imkânsız hale getirdi. Batı’da Güçlendirme sırrının episkopos tarafından verilmesi geleneğinin sürdürülmesinde ısrar edilmesi sonucu bu iki sır birbirinden otomatik olarak ayrılmış oldu. Doğu ise bu iki sırrın birlikte verilmesi geleneğini korudu, burada güçlendirme sırrı papaz tarafından verilir. Papaz bunu ancak episkopos tarafından kutsanmış(Bkz. CCEO, can. 695, 1, 696, 1) myron’ la yani kremle verebilir.

1291 Batı Kilisesi’ndeki uygulamayı Roma Kilisesi’nde vaftizden sonra kutsal kremle çift meshetmeden ibaret olan bir adet kolaylaştırdı; vaftizden sonra papaz tarafından sürülen yağ daha sonra episkoposlar tarafından yeni vaftiz olanın alnına sürülmeye başlandı;(Bkz. A. Hippolytos, trad. ap. 21) vaftiz sırasında sürülen kutsal krem, vaftiz olan kişinin Mesih’in krallara, rahiplere ve peygamberlere özgü görevlerine katıldığını simgelemektedir.

1292 Doğu Kiliseleri’ndeki uygulama daha çok Hıristiyanlığa girişin altını çizer. Latin Kilisesi’ninki ise yeni Hıristiyan olan kişinin episkoposuna, doğal olarak da Mesih’in Kilisesine bağlılığını simgeler.

II. Güçlendirme riti ve işaretleri

1293 Bu sırrın ritinde meshetme işaretiyle bu meshetmenin ifade ettiği ve bıraktığı tinsel mührü göz önünde bulundurmak uygun olur.
Meshetme antik ve Kutsal Kitap’ta geçen bir simgedir ve sembolik birçok anlamı vardır: Yağ bolluk(Bkz. Yar 11, 14, vb)(Bkz. Yar 11, 14, vb) ve sevinç(Bkz. Mzm 23, 5, 104, 15) işaretidir (banyodan önceki ve sonraki meshetme); arındırır ve çevik kılar (sporcuların ve güreşçilerin yağlanması); iyileştirme işaretidir, çünkü yaraları bereleri(Bkz. İş 1, 6, Lk 10, 34) yumuşatır, güzellik, sağlık ve güç verir.

1294 Yağ sürmenin tüm bu anlamları Hıristiyan yaşamında yerini bulmaktadır. Vaftizden önceki yağ sürmenin anlamı iyileştirme ve güçlendirme demektir. Vaftizden sonraki ve Güçlendirme sırrındaki ve Ruhbanlık sırrındaki yağ sürme ise bir kutsallaştırma işaretidir. Güçlendirme sırrı ile, Hıristiyanlar, yani kutsal yağla meshedilenler Kutsal Ruh’la dolu olarak daha çok Mesih İsa’ya benzer ve yaşamlarında "Mesih’in güzel kokusunu"(Bkz. 2 Kor 2, 15) yaymak için dolu oldukları Kutsal Ruh’un doluluğuna katılırlar.

1295 Güçlendirme sırrını alan kişi Kutsal Ruh’la mühürlenir. Mühür kişinin simgesi,(Bkz. Yar 38, 18,Ezg 8, 6) otoritesinin işaretidir,(Bkz. Yar 41, 42) bir nesne üzerindeki sahipliğini(Bkz. Tes 32, 34) gösterir. Eskiden askerlere emri altında bulundukları subayın, kölelere de sahiplerinin damgası vurulurdu. Mühür hukuki bir durumu(Bkz. 1 Kr 21, ya da bir belgeyi(Bkz. Yer 32, 10) resmileştirir, belki de bunun gizli kalmasını sağlardı(Bkz. İş 29, 11).

1296 Mesih’in kendisi de Babası(Bkz. Yu 6, 27) tarafından mühürlendiğini açıklamıştı. Hıristiyan da bir mühürle damgalanmıştır. "Bizi sizinle birlikte Mesih’te pekiştiren ve bizi meshetmiş olan Tanrı’dır. O bizi mühürledi ve güvence olarak yüreklerimize Kutsal Ruh’u yerleştirdi"(Bkz. Ef 1, 13, 4, 30) (2 Kor 1, 22). Kutsal Ruh’un bu mührü tamamen Mesih’e ait olduğumuzu, daima onun hizmetinde olduğumuzu gösterir, ayrıca alınlarına bu mühürden basılanların kıyamet günü felaketlerinden korunacağı sözü verilmiştir.(Bkz. Ap 7, 2-3,9, 4, Hez 9, 4-6)

Güçlendirme sırrı töreni

1297 Güçlendirme sırrı töreninden önce törenin bir parçası olan önemli bir an vardır, bu da kutsal yağın kutsanması olayıdır. Kutsal Perşembe günü episkopos ayin sırasında kendi episkoposluk bölgesi için yağı kutsar. Doğu Kiliselerinde bu kutsama işini Patrikler yapar:

Antakya Süryani litürjisi kutsal kremin (myron) kutsama epiklesisini şu şekilde ifade etmektedir: "Önümüzde duran bu yağ üzerine ve bizim üzerimize [Baba, Kutsal Ruhunu ( ... ) gönder] ve onu kutsa ki onun tarafından meshedilelim ve damgalanalım: Kutsal myron, rahiplik myronu, krallık myronu, mutluluk myronu, ışıktan giysi, esenlik paltosu, tinsel armağan, ruhların ve bedenlerin kutlulaşması, yok olmaz mutluluk, silinemez mühür, Şeytanın tüm işlerine karşı imanın kalkanı ve miğferi."

1298 Güçlendirme sırrı töreni Vaftiz’den ayrı olarak kutlanınca, Roma ritinde olduğu gibi, tören önce Vaftiz’de verilen sözlerin yinelenmesi ve bu sırrı alacak olanların inancını dile getirmeleriyle başlar. Burada da açıkça görüleceği gibi Güçlendirme sırrı töreni Vaftizden sonra gelir.(Bkz. SC 71) Erişkin biri vaftiz olduğunda, Güçlendirme sırrını hemen alır ve Efkaristiya kurbanına katılır.(Bkz. CIC, can. 866)

1299 Roma ritinde episkopos ellerini Güçlendirme sırrını alacakların üzerine uzatır, bu, havarilerin zamanından beri yapılan Ruh’un armağanının bir işaretidir. Episkopos Ruh’un gelmesi için dua okur:

Rabbimiz Mesih İsa’nın kudretli Babası, ellerimizi üzerlerine koyduğumuz bu vaftizlilere bak: Vaftizle onları günahtan kurtardın ve onları sudan ve Ruh’tan yeniden doğurdun. Söz verdiğin gibi şimdi onların üzerine Kutsal Ruh’unu saç; Oğlun İsa’da bulunan Ruh’un bütününü onlara ver: Bilgelik ve akıl ruhunu, öğüt ve güç ruhunu, bilgi ve bir evladın babasına duyacağı sevgi ruhunu; onları Rabbimiz Mesih aracılığıyla Tanrı korkusu ile doldur.

1300 Bundan sonra bu sırrın asıl riti başlar. Latin ritinde Güçlendirme sırrı alna yağ sürmekle ve elin başın üzerine konulması ve "Allah’ın armağanı(VI. Paul, cons. ap "Divinae consortium naturae") Kutsal Ruh’la mühürlen" sözlerinin dile getirilmesiyle gerçekleştirilir. Doğu Kiliselerinde ise epiklesis duasından sonra kutsal yağ vücudun birçok yerine sürülür, örneğin alına, gözlere, buruna, kulaklara, dudaklara, göğse, sırta, ele ve ayaklara, her sürülüşte de "Kutsal Ruh olan armağanın mührü" denir.

1301 Barış öpücüğü bu törenin bittiğini gösterir ve episkoposla Hıristiyanlar arasındaki duygu ve düşünce birliğini gösterir.(Bkz. A. Hippolytos, trad. ap. 21)

III. Güçlendirme sırrının etkileri

1302 Törende aşikâr olan, Güçlendirme sırrı sonucu akıtılan, eskiden Pentekost gününde havarilere ihsan edilen Kutsal Ruh’un aynısının tam olarak akmasıdır.

1303 Bu nedenle Güçlendirme sırrı Vaftizle alınan nuru derinleştirir ve geliştirir:

- Tanrı’ya "Abba! Baba!" (Rom 8, 15) dedirten Tanrı sevgisini Hıristiyan kişide daha da kökleştirir ve geliştirir.
- Bizi Mesih İsa ile daha bir bütünleştirir.
- Bize Vaftiz aracılığıyla verilmiş olan Kutsal Ruh armağanlarını daha da çoğaltır.
- Kilise ile bağlarımızı daha da yetkinleştirir.(Bkz. LG 11)
- Mesih’in gerçek tanıkları olarak sözle ve davranışlarımızla imanımızı savunabilmek ve yayabilmek için hiçbir zaman Haçtan utanç duymadan her yerde ve her an Mesih İsa’nın tanıklığını verebilmek için Kutsal Ruh’un özel bir gücünü verir.(Bkz. DS 1319, LG 11, 12)

Akıl ve bilgelik Ruhunu, öğüt ve güç Ruhunu, dindarlık ve bilgi Ruhunu, kutsal korku Ruhunu, kutsal işareti aldığını unutma, ve aldığını koru. Tanrı Baba seni mührüyle damgaladı, Rab Mesih seni onayladı ve yüreğine Ruhun güvencesini yerleştirdi.(A. Ambrosius, myst. 7, 42)

1304 Vaftizin pekiştirilmesi olan Güçlendirme sırrı bir kez verilir. Güçlendirme sırrı ruhta silinmez bir iz bırakır, "mühür"(Bkz. DS 1609) Mesih İsa’nın Hıristiyanı damgaladığı, kendi tanığı olsun(Bkz. Lk 24, 48-49) diye yukardan gelen bir güçle donattığı Ruhunun mührüdür.

1305 "Mühür" Vaftizle iştirak edilen genel rahipliği daha bir mükemmelleştirir. "Güçlendirme sırrını alan kişi bir sorumluluk yüklenerek Hıristiyanlık inancını alenen açıklama gücünü alır (quasi ex officio)."(A. Thomas, s. th. 3, 72, 5 ad 2)

IV. Güçlendirme sırrını kim alabilir?

1306 Güçlendirme sırrını almamış olan her vaftiz olmuş kişi Güçlendirme sırrını alabilir.(Bkz. CIC, can. 889, 1) Vaftiz, Güçlendirme ve Efkaristiya sırları bir bütün oluşturur, dolayısıyla "Hıristiyanlar uygun bir zamanda bu sırrı almak zorundadır"(Bkz. CIC, can. 890). Güçlendirme ve Efkaristiya sırlarını almadan sadece Vaftiz sırrını almak mümkündür, hiç kuşkusuz bu durumda vaftiz geçerlidir ve etkilidir de, ancak tam Hıristiyan olunmuş sayılmaz.

1307 Latin ritinde "akıl çağına" ulaşmış çocuklar Güçlendirme sırrını alabilir, ölüm tehlikesi durumunda daha küçük çocuklara da bu sır verilebilir.(Bkz. CIC, can. 891, 883, 3)

1308 Kimi zaman Güçlendirme sırrına Hıristiyanın olgunluk sırrı deniyorsa da şu iki şeyi, doğal olgunlukla inançta olgunluğu birbirine karıştırmamak gerekir, unutmayalım ki vaftiz lütfu hak edilmemiş ve karşılıksız verilmiş bir lütuftur, etkili olması için de doğrulanmasına gerek yoktur, A. Thomas şöyle diyor:

İnsan yaşı ruha bir ölçüt olamaz, insan çocukluğunda da "Bilgelik Kitabı"nda sözü edilen (4, tinsel olgunluğa erişebilir: "Yaşlılığı saygın hale getiren uzun yıllar değildir, bu yıllarla ölçülmez." Bu yüzden birçok çocuk aldıkları Kutsal Ruh sayesinde Mesih uğruna kanlarını dökecek kadar cesaretle mücadele etmişlerdir.(A. Thomas, s. th. 3, 72, 8, ad 2)

1309 Güçlendirme sırrına hazırlığın amacı Hıristiyanı Mesih’le daha samimi birlikteliğe, davranışında, armağanlarında ve çağrılarında Kutsal Ruh’la daha derinden bir yakınlığa götürmek olmalıdır, böylece kişi Hıristiyan yaşamının sorumluluklarını daha iyi üstlenebilir. Güçlendirme sırrı üstüne verilecek din eğitimi Mesih İsa’nın Kilisesinde, yerel olduğu kadar evrensel Kilise’ye ait olma bilincini daha da uyandıracaktır. Yerel Kiliselerin de Hıristiyanları Güçlendirme sırrına hazırlama yükümlülükleri vardır.(Bkz. OCf praenotanda 3)

1310 Güçlendirme sırrını almak için nur içinde olmak gerekir. Güçlendirme sırrını almadan önce Kutsal Ruh’un armağanının karşısında İtiraf sırrıyla temizlenmiş olmak gerekir. Kutsal Ruh’un(Bkz. Hİ 1, 14) lütuflarını ve gücünü alabilecek duruma gelebilmek için daha ısrarla dua etmek gerekir

1311 Vaftiz’de olduğu gibi Güçlendirme’de de adayların bir Güçlendirme baba ve annesinin tinsel yardımına başvurmaları uygun düşer, Vaftiz anne ve babasının bu görevi üstlenmesi daha uygundur.(Bkz. OCf praenotanda 5, 6, CIC can. 893, 1. 2)

V. Güçlendirme sırrını kim verebilir?

1312 Güçlendirme sırrı törenini asıl olarak episkopos yapar.(LG 26)
Doğu’da ise genel olarak Güçlendirme sırrını vaftiz eden papaz bir tek törenin içinde verir. Papaz bu sırrı bir patrik ya da bir episkopos tarafından kutsanmış yağla verir, bu da Güçlendirme sırrıyla güçlenmiş olan Kilise içindeki bağların birliğini gösterir. Latin Kilisesi’nde bu yöntem erişkin kişilerin vaftizinde ya da başka bir Hıristiyan mezhebinden Kilise’ye geçen ve geçerli bir Güçlendirme sırrı(Bkz. CIC can. 883, 2) almamış olanlara uygulanır.

1313 Latin ritinde Güçlendirme sırrını episkopos verir.(Bkz. CIC, can. 882) Ancak episkopos bazı ciddi durumlarda, gerektiğinde görevini bir papaza devredebilir,(Bkz. CIC, can. 884, 2) bu sırrın gereği olarak, bunu kendisi vermelidir, ve unutmamalıdır ki Güçlendirme sırrı Vaftiz sırrından bu nedenle ayrılır. Bu sırrın papazlar tarafından verilmesi gösteriyor ki bu sırrın amacı, bu sırrı alanları daha iyi bir şekilde Kilise’ye bağlamak ve Mesih’in tanıklığına dayanan göreve taşımaktır.

1314 Bir Hıristiyan ölüm döşeğinde ise her papaz Güçlendirme sırrını verebilir.(Bkz. CIC, can 3) Nitekim Kilise, çocuklarından hiçbirinin ne kadar küçük olurlarsa olsunlar Kutsal Ruh tarafından yetkinleştirilmeden, Güçlendirme sırrını almadan bu dünyadan göç etmesini istemez.

ÖZET

1315 "Kudüs’teki haberciler Samiriye’nin Tanrı Sözü’nü benimsediğini duyunca, Petrus’la Yuhanna’yı oraya gönderdiler. Bu ikisi gelip Kutsal Ruh’u alsınlar diye Samiriyeliler için dua ettiler. Çünkü Kutsal Ruh daha onların hiçbirine akmamıştı. Onlar yalnızca Rab İsa’nın adına vaftiz edilmişlerdi. Petrus’la Yuhanna ellerini onların üstüne koyunca onlar da Kutsal Ruh’u aldılar" (Hİ 8, 14-17).

1316 Güçlendirme Vaftiz lütfunu tamamlamaktadır; bu bizi daha derinden Tanrı’nın çocukları yapmak için, Mesih’e daha kesin bir biçimde katılmamız için, Kilise’yle olan bağlarımızı daha sağlamlaştırmamız ve onun misyonuna daha çok katılmamız ve işleri eşliğinde sözleriyle Hıristiyan inancının tanıklığını yapmamızda yardımcı olması için Kutsal Ruh’un verdiği bir sırdır

1317 Güçlendirme sırrı Vaftiz gibi Hıristiyanın ruhunda silinmez bir işaret bırakır; işte bu yüzden bu sır hayatta ancak bir kez alınabilir.

1318 Doğu’da bu sır hemen Vaftizden sonra verilir; daha sonra da Efkaristiya (Komünyon) verilir, bu da Hıristiyanlığa girme şartının bu üç sırrın birliğinden geçmek olduğunu gösterir. Latin Kilisesi’nde bu sırrı ancak akıl çağına gelen kimseler alabilir, ve bu sırrın törenini de genelde episkopos yapmaktadır, bu da bu sırrın kilise bağlarını pekiştirdiğini gösterir.

1319 Akıl çağına ulaşmış Güçlendirme sırrını almaya aday kişi önce inancını belirtmeli, arınmış olmalı, bu sırrı almaya niyetli olmalı, ve dünya işlerinde ve Kilise’de Mesih’in tanığı ve öğrencisi olma sorumluluğunu üzerine alma hazırlığı yapmış olmalıdır.

1320 Güçlendirme sırrı töreninin temelini kutsal yağın adayın alnına sürülmesi oluşturur (Doğuda başka organların üzerine de sürülür), töreni yöneten elini adayın üzerine koyarak belirli sözler söyler: Roma ritinde "Kutsal Ruh’un armağanını al" denir; Bizans ritinde ise "Kutsal Ruh’un armağan mührü" denir.

1321 Güçlendirme sırrı töreni Vaftizden ayrı yapıldığında, bu sırrın Vaftizle olan bağıntısını belirtmek için vaftizle üzerine alınan taahhütler yenilenir. Güçlendirme sırrının Efkaristiya ayini sırasında yapılması Hıristiyanlığa girişteki sırların birliğinin altını çizer.